Sa usa ka makiangayong kalibotan, angay’ng pasagdan ang Sugbuanong mga awit nga makigtigi sa mga Tagalog ug mga langyaw. Apan di makiangayon ang natad sa musika. Higanteng mga kompaniya nagpatuyang pagpabaha sa merkado sa langyaw’ng mga awit. Nga naghulga na karong molamoy sa mga awit sa lokal nga mga pinulongan.
Maong nagkinahanglan og tabang ang Sugbuanong awit. Aron pagtino nga di mamatay uban sa hamtong nga henerasyon. Apan unsaon man paglahutay nga mabatian man lang sa mga batan-on kun pugson pagtambong sa kalihokan nga may mga kantang kinaraan; o matsambahan lang sa YouTube ang binuang nga mga hubad sa langyaw’ng mga awit?
* * *
Nangahas ko pagsugyot atol sa pagpasidungog ni Dr. Jose "Sir Dodong" Gullas sa nitaliwan nga mga higante sa Sugbuanong awit--silang Maestro Mil Villareal ug Susan Fuentes--sa JRG Halad Museum niadtong Domingo nga magtinabangay ang lokal nga mga opisyal ug mga magsisibya sa pagpabiling buhi ug pagpalambo sa mga awit nga Sugbuanon.
Kay nanambong man sa kalihokan silang Cebu City Mayor Mike Rama ug Vice Mayor Edgar Labella, sila’y akong gihangyo nga mangu pagpunit sa hagit ni Sir Dodong sa pagpreserbar sa mga awit sa atong katiguwangan. Kay nitambong man sab ang kanhi pangu sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas Cebu Chapter nga si Atty. Cynthia Barte, nangahas sab ko pagsugyot nga tingali’g makatabang ang Broadcast Code.
* * *
May probisyon ang Broadcast Code nga nagmando nga ang mga sibyaanan sa radyo nga may music programming kinahanglan nga mopatokar og upat ka Original Pilipino Music matag takna. Maggamit ba ni pagdasig sa mga sibyaanan pagtokar sa Sugbuanong mga awit?
Gitahasan ni Rama si Labella pagtuon sa probisyon. Nga di lagda sa gobyerno kun di kabahin sa self-regulation sa KBP. Nahadlok hinuon kong daghan ang lutsanan kun ipamugos sa mga sibyaanan, apil nang mosunod nga amendments: Mag-agad sa format sa programming ug isipong OPM ang langyaw’ng mga awit nga gihubad, gi-arrange, giawit, o giduyogan og mga Pinoy.
* * *
Maong nihangyo ko nilang Rama ug Labella paggamit sa suod nilang relasyon sa mga sakop sa KBP Cebu Chapter. Labaw sa paghudlat og silot sa mga sibyaanan nga mo-isnab sa mga OPM mao ang pagpasabot nila sa kamahinungdanon ug kamakahuloganon sa ilang papel sa pagpabiling buhi sa Sugbuanong mga awit.
Mas yanong sugyot ni Rama: Nagkinahanglang Sugbo og dugang Dodong Gullas. Nga di managana pagbubo sa iyang panahon, katakos ug katigayonan pagpadayag sa iyang gugma sa awit ug kinaiyang Sugbuanon. Natukod nang Sir Dodong ang JRG Halad Museum, ang bugtong tipiganan sa mga awit sa tibuok nasud. Hinaot nga ang iyang gugma ug pangaliya manakod ug modangilag sa ubang Sugbuanong mga kasingkasing aron di mahanaw ang bililhon natong kabilin.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com.