Nag-anam kaabunda ang mga ebidensiya nga di mahimong isunod paglitok sa usa lang ka ginhawa ang mga pung "Comelec" ug "sentido kumon." Gawas lang kun ganahang mamalikas. Nga nindot himuon kun nagbalikbalik paglinya sa Comelec sa niaging semana apan wa gihapon marehistro alang sa piniliay sa barangay ug Sangguniang Kabataan karong Oktubre 28.
Sa di pa kang kabuylo og pamalikas, tuguting mouna mig hunghong nimo nga, "Mirisi!" Kay sa kataas sa lugway sa rehistrasyon sa Comelec sa niaging katuigan gipili gyong napu ka adlaw nga special registration aron maglisudlisod. Apan imong katungod ang pagpili asa ug kanus-a magpalista. Ang Comelec maoy angay’ng maningkamot paghapsay sa rehistrasyon. O pagmenos sa kahasol ini.
* * *
Kun may sentido kumon pa lang unta ang kadagkoan sa Comelec di unta magyagaw ang rehistrasyon nga gitapos niadtong Miyerkules. Samang kalikayan untang kagubot sa mga rehistrasyon sa nangaging piniliay. Bisan nagkadaghang mga botante matag piniliay ang taga Comelec sige lang gihapong kakugang sa kahuot sa ilang mga buhatan.
Siyaro’g way nakahunghong sa Comelec nga sa pagburot sa populasyon mosulbong sang mga botante. Nagkaguliyang ang nangaging rehistrasyon tungod sa limitado nilang luna, kawani ug kahimanan. Kay kutob ra man sa pagarpar inay maningkamot pagtapak sa ilang kakuwangan mas nagkaguliyang sila karon.
* * *
Mangahas ko pagsugyot sa mosunod nga mga sulbad:
Kaapiki sa luna maoy labing sayon nga sulbaron pinaagi sa pagbalhin sa rehistrasyon ngadto sa shopping malls o sports complex o public plaza nga kasagaran mas bantang ug mas sayon tultulon kay sa mga buhatan sa Comelec;
Kakuwang sa mga kawani mapapas sa dugang mga kawani sa local government units o pagdugang sa oras sa regular nga mga kawani uban ang overtime pay o pagbugti og bakasyon human sa piniliay kanus-a magsige na lag pasinaw sa ilang lingkoranan; ug
Kakuwang sa kahimanan matapakan sa pagdugang sa mga oras sa rehistrasyon, himuong tibuok adlaw ug tibuok gabii kun modagsang gyod pag-ayong mga magparehistro.
* * *
Di milagro ang gikinahanglan sa Comelec. Kun dili ang gamay’ng pagbukas sa panghunahuna inay pagpaundayon sa ilang kainutil. Masabot hinuon nganong dali rang maluya ug motahan. Sila’y labing suhito sa way kinutobang maniobra sa mga politiko, pagpahimus sa mga botante ug paglugpit sa kagawasnon sa mga piniliay.
Mahimong alang sa ligdong nga mga kawani sa Comelec ang mga piniliay kutob na lang sa paglinabayay og lapok ug pagpulipuli og pangawkaw sa buhis. Maong ang nakit-ang bugtong kahulogan sa ilang pangatungdanan mao na lang ang pagsegurong madawat ang ilang suholan ug mga benepisyo.
Kun simbako mao ni ang panghunahuna sa taga Comelec manguros na tang daan. Ang kaguliyang sa mga botante mahimong pasiuna lang diay sa pinatuyangang paglugos sa piniliay ug pagbugalbugal sa mandato sa katawhan.
***
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com .