Ang kalinaw sa eleksiyon maangkon sa usa ka komunidad kun pasagdan ang mga tawo sa pagpili sa mga kandidato. Kun buot gayod sabton, ang kagubot ug kasamok sa eleksiyon mahitabo kun ang usa ka kandidato mogamit sa paagi sa pagpanghulga sa mga botante aron sa pagsiguro nga siya ang botaran.
Sa usa ka dapit nga ang mga kandidato dili gustong magpapilde, siguradong samok gayod ang eleksiyon. Sa panahon pa lang gani sa kampanya, makita na ang kainit sa politika niining mga lugara. Anaa ang pagpanghulga. Harassment sa mga goons. Ug uban pang mga paagi sa pagpanghadlok.
Nganong nahitabo man kini sa hapit tanang lugar sa Pilipinas? Ang ubang dapit dili kay pagpanghulga ug pagpanghadlok lamang ang nahitabo. Pinatyanay gayod. Usa ka buhat nga linuog ug dili makatawhanon. Ang kahakog sa gahom maoy lig-ong katarongan nga ang kadaghanang dapit sa nasud gubot ug duguon ang mahitabo sa panahon sa eleksiyon. Ilabi na ang mga tawo nga anaa sa puwesto karon nga dili magpapuli ug dayon dangop sa dautang paagi aron siguradong maoy makadaug sa bugnong lugaynon.
Ang mga opisyal sa usa ka komunidad nga nakabuhat og dautan sa iyang panerbisyo, nga nakapangawkaw siya sa kuwarta sa lungsod maninguha ug maningkamot gayod nga makadaug aron dili mautingkay ang dili maayo niyang binuhatan. Kay kun lain na ang makalingkod, sigurado man gayod nga makita ug masusihan ang iyang pagpangurakot sa salapi nga gikan sa buhis sa mga tawo.
Aduna pay uban nga gustong modaug sa eleksiyon tungod sa tinguha nga maprotektahan ang iyang negosyo. Daghan sa atong mga opisyal sa gobiyerno karon nga ingon niini.
Karong eleksiyon sa Mayo 13, unta magmata na ang mga tawo. Ang gustong botaran maoy ipatigbabaw sa kaugalingon. Dili magpadala sa pagpanghulga ug pagpanghadlok.
Bahin usab sa vote-buying, dawaton ang kuwarta kay wala man kini pangayoa, apan ang botaran nga kandidato mao ang giawhag sa konsensiya. Walay kandidato nga motulisok sa botante kun wala siya botari bisa’g nanghatag og kuwarta kay dili siya gustong masayran nga namalit og botos kay dako kining supak sa balaud.
Ang kalinaw ug hustong pagpahigayon sa eleksiyon mao gayod unta ang angay nga mahitabo.