Pangilin karon sa balangay sa Santa Filomena ug sama sa naandan nga mao nay tradisyon ning maong balangay duna gyu’y pagahimuon nga dakong lumba sa sakayan nga adto manukad sa isla Dila-Itoy.
Alegre gyud hinuon ang pangilin dinhi sa balangay sa Santa Filomena. Dunay liga o torneyo sa basketball ug uban pang mga matang sa duwa nga dunay dakong ganti kun kinsay makadaug sa una, ikaduha o ikatulong dapit sa maong bangga sa paugnat.
Apan ang labing nindot gyud nga atngan sa mga lumolupyo mao ang lumba sa sakayan. Kay anhi dinhi masukod ang abilidad kun kinsay labing kusgan kun ang pagpadagan na sa sakayan ang hisgotan.
Tuod andam na ang mga nangapil sa lumba. Kasagaran mga batan-ong mga mananagat. Diha sila si Ugoy, Lindot, Amboy, Guido, Luis ug uban pa nga nanimpalad nga unta siya ang modaug ning labing inilang indigay sa kusog dinhi sa ilang balangay.
Apan nakugang ang tanan dihang si Ingko Mosoy nagpalista sa tigdumala sa lumba sa sakayan, nga siya moapil sa lumba sa dagat. Dinhi naghinunghongay ang tagdumala nga sila si Insiong ug Bartolo kay sila pud nakugang kay lagi tiguwang na man gud kini si Ingko Mosoy.
“Ingko Mosoy kasugakod ka pa kaha ning maong lumba. Adto ra ba ni manukad sa isla Dila-Itoy, layolayo gyud ug sayod ka na nga may pagkasulog dihang dapita sa dagat,” ni Bartolo pa nga mipahimangno sa tiguwang.
“Nagkinahanglan ko’g kuwarta, do Bartolo, kay dakong masakiton ang akong asawa, akong ipa-hospital,” maoy tubag sa tiguwang.
Kini si Ingko Mosoy gidungogdungog kini siya nga kaliwat og ungo kay taga isla Humot-Kamanyang kini siya. Apan sa nadugay na ingon sa nahanaw ang maong pagduda kay wala man guy gibalbal ug giabat dinhi sa ilang balangay.
Unya dihang gisugdan na ang lumba, daghan ang nagpaabot sa baybayon aron mosaksi kun kinsa gyu’y mudaog niining maong lumba sa sakayan. Didto na ang tanang “contestants” sa isla ug nagsugod na ang lumba.
Lima ka oras gikan sa pagbiya nila sa balangay, mogimaw na unya kun kinsay mag-una sa mga “contestants” kay malantaw man sila gikan sa baybayon sa balangay. Uy, hala, naa na ang mga nanaglumba ug malantaw nga duna nay nag-una, apan dili maklaro kun kinsa kini.
Ug karon nakita nila ug sa tagdumala nga si Ingko Mosoy ang nag-una. Daw misagitsit lang ang iyang karaang baroto sa kusog niyang pagbugsay. Nagsunod kaniya mao ang tulo ka batan-on nga sila si Amboy, Guido ug Ugoy. Lanog ang pagakpak sa mga tawo sa pagkawas ni Ingko Mosoy sa tubigan ug milakang siya’g hinay sa puting bunbon. Silang tanan nahibulong, apan si Bartolo nga nahibawo na sa kaliwat ni Ingko Mosoy igo na lang mipahiyom. (Kataposan)