“Tay! Nganong wa man koy regalo gikan sa akong maninoy ma-Pasko ug sa birthday nako?†masulob-ong sukot ni Danny ngadto’s iyang amahan nga si Ben. Kasamtangang nagtrapo sa hood si Ben karong buntaga sa iyang gimanehong dyip depasaheroan biyahe’g Talamban-Colon. Nag-parking ning dyip sa tugkaran sa ilang balay giabangan sa Bacayan.Napatiurok si Ben sa pagduol sa anak. Niurong sa iyang gibuhat. Nakapanghupaw. Nitutok nga puno sa kaaghop ni Danny, diyes anyos, nagtungha na sa grade four sa Bacayan Elementary School. Hangtud karon, wa pa gyud kaila si Danny sa iyang ninong nga nagkugos niya sa bunyag. Dili man na obligasyon sa ninong nga mohatag gyud og regalo sa kinogos,†pasabut ni Ben nga nihapohap sa ulo sa bata.
“Mao ba tay? Ako laging mga higala ug kaklase, nakadawat ma’g daghang regalo gikan sa ilang mga ninong?†ni Danny, puno sa kainosente.
“Adunahan tingale ilang mga ninong. Apan pobre man imong ninong!†ni Ben nga nipadayon sa pagtrapotrapo sa kaha sa sakyanan nga basabasa pa kay bag-o lang gihugasan.
“Kinsa man diay akong ninong?†dugang ni Danny. Nakapanglantaw sa halayo si Ben. Dugay’ng nakatubag sa pangutana sa anak.
Ig-agaw, igtagsa ni Ben si Charlie. Ulitawo pa ang naulahi pagkatawo ni Danny. Siya ang napilian ni Ben nga pakoguson sa bunyag ni Danny. Kay pinakasuod niya nga ig-agaw si Charlie. Apan tagsa na lang sila magkita. Lahi ang kalibutan nga gituyokan ni Charlie.
Paggradwar ni Charlie sa kursong Nautical, nanakay dayon og barko. Dangtag duha ka tuig, nibiya og panakay. Abi ni Ben og mokuha’g board exams para Tersero Opisyal. Wala diay. Nikuha’g laing kurso. Kay wa kauyon sa kinabuhing marino. Wa na gastohi sa amahan kay daghan silang managsuon. Napulo. Nanarbaho siya isip mensahero sa usa ka bupete. Nag-self supporting student. Paggradwar niya’g Accountancy, nipadayon og abogasya. Nagalgal sa iyang amo nga abogado. Karon, okupado na sa pag-review para sa bar exams.
“Kumusta na akong kinugos?†ni Charlie dihang nagkakita sila usa ka hapon sa Country Mall dihang may gipalit si Ben nga school supplies parang Danny. Nagkinagang si Charile sa mga bargain books. Himasa kaayo siya’g mga libro. Mao kuno’y iyang dibersiyon kun di siya magbasa’g mga law books.
“Tersero grado na. Di gyud hinoon brayit sama nimo. Apan kugihan mag-homework ug magtoon,†ni Ben.
“Maayo gani si Danny kay kaila siya’s iyang maninoy. Ako gani, sukad sa akong pagkabata, nakadungog lang ko’s ilang mga ngalan. Zoilo, sa pagbunyag. Pedro, sa pagkonpirma. Wa man gyud ko kakita nila. Maong wa gyud nako hatagi’g gibug-aton ang relasyon sa nagkogos ug kinogos,†ni Charlie. Nipahiyom si Ben nga niyango. At least, niprangka niya ang ig-agaw.
Si Ben igo lang nakahuman og hayskul. Nanginabuhi dayon kay gitabangan sab niya iyang mga igsoon. Duna siya’y manghod nga hait og salabutan. Maoy iyang gigastohan si Eric. Apan paggradwar naminyo man lang sab dayon. Wa na lang siya naningil sa ilang sabut nga siya na sab untay moeskuyla. Naningkamot na lang siya’g iya. Kay ang drayber, kun way bisyo, makabuhi na man og pamilya, nagminyo na lang sab siya. Dihang nakauyab siya’g beautician sa suki niyang Unisex parlor, dangtag usa ka tuig gipamay-an niya. Si Danny ilang bugtong anak ni Ligaya. “Sagdi na lang anak. Ay na lang hunahunaa ang ninong nimo. Pareha bitaw ta. Wa kaila sa ilang ninong. Ako wa man sab ko kadawat og regalo gikan sa akong ninong. Wa man gani ko kaila nila hangtud karonâ€, ni Ben. Gisoon ang pulong sa ig-agaw.
“Looya sab diay nimo tay no,†ni Danny nga nigunit sa kamot sa amahan. Tininood ang iyang gibati alang sa amahan.
“Ako lang unya’y palit sa regalo imong gusto. Ay la’g pilia nang mahalonâ€, ni Ben nga mapinanggaong niagbay sa anak.
“Sige tay. Sige tay. Salamat kaayo tay. Di ko magpili. Ikaw lay pili, depende sa makaya sa imong bulsa,†ni Danny nga nagluksulokso sa kalipay.
“Ben! Danny! Mamahaw na ta!†sampit ni Ligaya nga nigawas sa ilang pantawan. Lagsik ang amahan ug anak nga naglumgba og saka sa hagdan nga kawayan. (Kataposan)