CEBU, Philippines — Gidakop kagahapong adlawa, Martes, Marso 11, sa kapolisan pinaagi sa Red Notice o warrant of arrest gikan sa International Criminal Court si kanhi presidente Rodrigo Roa Duterte sa iyang pag-abot sa Ninoy Aquino International Airport (NAIA) gikan sa Hong Kong sa China.
Ang warrant of arrest giisyu sa ICC tungod sa mga crime against humanity o krimen batok sa katawhan may labot sa extrajudicial killings (EJK) nga nahitabo atol sa duguong war on drugs ni Duterte sa dihang siya pay presidente sa Pilipinas.
Pipila ka oras sa wala pa ang pag-abot ni Duterte, ang mga sakop sa Philippine National Police (PNP) gipakatap na sa NAIA Terminal 3 ug nagpaabot sa iyang pag-abot.
Kaniadto, si Duterte nangahas sa International Criminal Court (ICC) nga imbestigahon siya sa Pilipinas tungod sa iyang madugo nga giyera kontra droga. Apan sa wala pa mogawas sa eroplano, nagbag-o ang iyang tono.
"You will just have to kill me," matud pa ni Duterte sa iyang pag-atubang sa mga opisyal. Gibutyag sa Presidential Communications Office (PCO) nga gi-serve ang warrant alas 9:20 sa buntag sa iyang pag-abot sa Manila ug kasamtangan kining ubos sa kustodiya sa polis human nga opisyal nga nadawat sa INTERPOL Manila ang warrant sa ICC. Si Duterte gidala sa Villamor Air Base ug didto gipaubos kini sa medical checkup sa mga doktor. Human sa iyang detensyon, si Duterte nagpagawas og pamahayag nga nag-ingon nga wala siyay kasayuran sa bisan unsang mga kaso nga gipasaka batok kaniya.
“So, what is the law and what is the crime that I committed? Show to me now the legal basis for [me] being here,” matud ni Duterte sa Instagram post nga gi-share sa iyang anak.
Hurisdiksyon
Gikwestyon sab niya ang legalidad pag-aresto kaniya kay matud niya dili na signatory sa Roma Statute ang Pilipinas, kay niadtong 2019 ubos sa iyang mando nibiya ang nasud sa maong kasabutan.
Gikuwestiyon usab sa iyang legal team ngano nga ang mga awtoridad sa Pilipinas ang nagpatuman sa ICC warrant nga mi-withdraw naman ang nasud sa ICC.
Sumala sa taho sa Philippine Star, nag-atubang si Duterte og mga kasong crimes against humanity tungod sa liboan ka extrajudicial killings atol sa war on drugs. Nigawas sa imbestigasyon sa Congressional Inquiry sa nakalabay nga mga buwan nga dunay reward nga nagpaabot sa mga polis sa matag drug suspect nga mapatay.
Ang opisyal nga talaan sa PNP nag-ingon ngadto kapin sa 6,000 ka drug suspects ang napatay atol sa war on drugs tungod kay “nanglaban” o nisukol, apan ang human rights groups mibanabana nga moabot sa 12,000 hangtod 30,000 ang ihap sa nangamatay.
Sa laing bahin, nagkanayon ang pamilya ug mga kaalyado ni Duterte nga ilegal ang pagdakop kaniya.
Ang iyang anak nga babaye nga si Veronica “Kitty” Duterte, pinaagi sa iyang social media, misaway sa pagdakop ug gitawag kini nga "illegal detention” ug walay opisyal nga warrant nga gipresentar atol sa pagdakop.
Insulto
Si Bise Presidente Sara Duterte sa iyang bahin mihulagway nga insulto sa katawhang Pilipino ang gihimo sa gobiyerno pagtahan kang Duterte ngadto sa mga langyaw nga usa ka pagtamak sa soberiniya sa Pilipinas. “Worse, former President Rodrigo Roa Duterte is being denied his fundamental rights. Since he was taken this morning, he has not been brought before any competent judicial authority to assert his rights and to allow him to avail of reliefs provided by law. As I write this, he is being forcibly taken to The Hague tonight. This is not justice—this is oppression and persecution,” matud pa niini.
Checkup
Samtang, si Senador Bong Go, dugay na nga kaalyado ni Duterte, nikompirmar nga nagdala siya og ambulansya sa airport kay gikatakdang ipaubos sa medical procedure si Duterte karong Miyerkules. Sa dihang maghatod kini og pagkaon kauban ang dugay nang mananambal ni Duterte nga si Dr. Agnes del Rosario, si Go gidid-an sa pagsulod sa Villamor Air Base diin gidala si Duterte.
Sa pikas bahin, ang mga magbabalaod sa nasud ni-react sa pag-aresto kang Duterte, ug gihimug-atan ang pagkab-ot sa hustiya alang sa mga biktima sa EJK ug hustong pagproseso sa kaso.
Berdugo
Sama ni kanhi senador Antonio Trillanes IV, kinsa usa sa nisang-at sa kaso batok kang Duterte sa ICC niadtong 2017, nihangop sa pag-aresto sa kanhi presidente, ug naghulagway niini nga dugay na nga gipaabot nga lakang sa pagkab-ot sa hustisya alang sa mga biktima sa EJK ubos sa iyang war on drugs.
"Nung 2017, nag-file ng kaso ang Magdalo sa ICC laban kay duterte. After 8 years, sa WAKAS, nahuli na rin ang berdugo," matud pa sa iyang Facebook post.
Mipetisyon
Kagahapon sa hapon, subay sa detensyon ni Duterte, si Israelito Torreon, usa ka abogado nga nakabase sa Davao, nisang-at og petition for certiorari uban ang hangyo alang sa temporary restraining order sa Korte Suprema tungod sa pagdakop kang Duterte.
Sila si Duterte ug Senador Ronal “Bato” Dela Rosa maoy nihimo sa petisyon nga gihatud ni Torreon pipila ka minutos sa wala pa manirado ang Korte Suprema kagahapon. Ilang gihangyo ang korte nga pabuhian si Duterte ug nangayo og writ of preliminary prohibitory and mandatory injunction aron pahunongon ang ICC ug sa kapolisan paghimo pa og mga lakang bahin sa kaso.
Giawhag sab ang korte nga suspensuhon ang kooperasyon ngadto sa ICC apil na niini ang pag-share sa mga ebidensiya, mga dokumento ug intelligence information bahin sa kaso.
Giawhag sab nila ang korte nga did-an ang law enforcement agencies—ilabi na ang PNP sa pagtabang sa ICC pagpatuman sa mga warrant of arrests.
Gusto sab sa petisyon nga ipadeklarar ang kooperasyon sa nasud ngadto sa ICC nga unconstitutional.
Atol ning pagsuwat sa balita, ang Korte Suprema nipagawas og pamahayag nga mohimo sila og special raffle aron dunggon ang petisyon.
Dad-on sa the Hague
Sa usa ka pamahayag, si ICC Assistant to Counsel Kristina Conti, niingon nga ang mga indibidwal nga nadakpan ubos sa warrant of arrest sa ICC kinahanglan nga dali nga ipadala sa The Hague, Netherlands.
Kagabii, adunay report nga dunay Lear Jet nga niabot sa Villamor Air Base nga gidudahan nga maoy sakyan sa kanhi presidente padung sa The Hague aron husayon ang kaso batok kaniya.Pipila sa mga supporters ni Duterte dinhi sa Sugbu pinangulohan ni gubernatorial candidate Pamela ‘Pam’ Baricuatro ang nipahigayon og candle vigil kagabii diha sa Plaza Independencia.
Human Rights
Pipila ka oras human sa pag-aresto kang Duterte, ang Commission on Human Rights niawhag sa mga otoridad nga proteksyonan ang mga pamilya sa mga biktima sa EJK.
"It is crucial to continue to ensure their protection and provide an environment where they can freely testify without fear," matud pa sa gipagawas nga pamahayag sa CHR. Matud pa sa CHR ang kabalaka ug kahadlok maoy nakaingon sa “culture of fear and silence" sa mga pamilya sa mga biktima sa EJK. (BANAT NEWS)