Ang maong pagkaalarma gikalipay ni Dr. Corazon Dotillos sa pakighinabi sa Banat News kagahapon kay miseryuso na ang mga residente sa pahimangno nga kanunayon ang pagpabukal sa ilimnong tubig.
Si Dotillos nagkanayon dunay 10 ka barangay ang gidudahang naapektahan sa maong sakit diin 40 ka mga pasyente na ang nadala sa tambalanan gikan sa 164 ka gisuspetsahang naigo sa typhoid fever kun tipos.
Pito sa 40 nga milandig sa tambalanan kumpirmadong nasudlan sa kagaw nga Salmonella Typhusa base usab sa gihimong blood culture examination, kini maoy hinungdan sa maong sakit. Samtang iyang gihimakak ang migawas nga balitang duna nay usa ka tawong namatay, matud pa niya dunggab ang gikamatyan sa maong tawo.
Ang ubang mga pasyente wala na gani moagi sa ilang klinika kay midiretso na sa mga tambalanan gumikan kay mas duol ang ilang pinuy-anan sa Juan Dosado Memorial Hospital sa lungsod sa Sogod.
Mihimo na og house to house campaign ang MHO sa Borbon sukad pa niadtong Hulyo pagsugod pa sa ting-ulan nga nagpahimangno nga pabukalan ang tubig ilimnon.
Apan giingong pipila sa mga residente ang mikatawa lang sa pahimangno sa MHO sa rason nga ang ilang mga katiguwangan sukad pa kaniadto diha na magkuhaan og tubig sa ilang mga atabay.
Sa gihimong ocular inspection sa Regional Epidemiology Emergency Response Unit 7 sa apektadong mga barangay pinanguluhan ni Renan Cimafranca siya mitug-an sa Banat News nga nakita ang grabeng kakulang sa kasilyas, duol kaayo ang tunaan sa kabaw sa mga tinubdan sa tubig.
Giingong matag tuig dunay 200 ka mga sementadong inidoro ang gipang-apod sa munisipyo apan nadiskubrehan sa MHO nga wala gamita kay way ikapalit og kabilya ug semento nga butangan sa inidoro, apan si Dotillos misaway niini nga rason kay matud niya dili tanang butang adto nalang isalig sa gobiyerno.
Usa sa nakitang rason ni Dr. Dotillos nga wala dayon mangunsulta kanila ang mga natakbuyan gumikan kay mas giuna pa nila ang pagpatambal sa binisaya nga paagi ug pag-inom nalang og paracetamol alang sa hilanat.
"That is why naingon niini kagrabe, kay wala man sila magtuo dayon kay on and off lagi ang hilanat nagtuo silang ordinary fever lang ,ang incubation period sa Salmonella Typhusa 1 to 2 weeks man before pa moepekto," asoy pa ni Dotillos.
Duna say mirason nga wala silay ikabayad sa tambalanan kun ma-admit ang ilang pasyente apan kini gisaway ni Dotillos gumikan kay libre man ang medisina sa pampublikong tambalanan. Midugang siya nga human makumpirmar ang maong sakit mipapalit dayon si Mayor Neal Vergara og tambal alang niini.