Dihang nagsugod na og pangligdas ang mga patay'ng lawas sa Sugbo ug ubang bahin sa Pilipinas sa pagsugod sa gubat ni Presidente Rodrigo Duterte batok sa ilegal nga drugas, hapit tanang nagpakabana nga kahugpongan naghimo sa ilang kaugalingong ihap sa mga nakalas.
Dihang niabot na og dul-an sa libo ang mga nangamatay sa unang mga semana pa lang sa kampanya, nisulbong ang tiyabaw sa lokal ug kalibotanong mga institusyon sa kamakalilisang sa gidaghanon sa dugo nga mobanaw kon makahingpit na ang kampanya sa iyang unang tuig.
***
Karong nahimuntog na sa ika-14 ka buwan ang gubat, niabot na og kapin sa 10,000 ang nangamatay. Wa na mahibaw-i pilay kapin. Ambot duna pa bay nag-ihap. Bisan ang media organizations nga nibandilyo sa inadlaw nilang ihap kaniadto gipul-an na sa pagpadayon.
Bugtong banabana naggikan sa mga demonstrador sa kaulohan nga nitimaan sa anibersaryo sa kamatayon ni Senador Ninoy Aquino niadtong Agosto 21. Gikutlo sila sa Al Jazeera nga niabot na og 13,000 ang giluba sa duguong gubat batok sa ilegal nga drugas.
***
Mas daghan na kay sa gibanabana nga 3,240 nga nangamatay atol sa bangis nga diktadura ni Ferdinand Marcos. Nganong pipila ra man ang nagprotesta? Nganong tak-om man ang mas daghan? Nganong niabiba pa man gani hinuon ang uban?
Naabtan ang atong katiguwangan og kapin sa dekada una nakapalayas sa diktadurang Marcos pinaagi sa Edsa People Power Revolution niadtong 1986. Pila pa man ka tuig ang paabuton una ta makaamgo nga di angay'ng paundayonan kining law-ay nga pasundayag nga gipamugos sa mga nagtungkawo karon sa gahom?
***
Susama ang pangutana ni Paul Slovic, psychologist sa University of Oregon, sa niaging 60 ka tuig: "Nganong wa man magpakabana ang kalibotan sa lapad nga pagpanghasi ug pag-antos?" Masulub-on ang tubag sa iyang pagtuon: "Ang utok sa tawo di makahunahuna ni maka-unong sa minilyon o binilyon ka indibiduwal."
Matod ni Slovic mas takos nga mosimpatiya ang atong pangutok kon usa ray biktima. Kay mas dako ta og mahimo. Maong di mabasol si Presidente Duterte. Isog nga nidupa sa kapin sa 10,000 ka laktod nga pagpamatay apan nikalit og lubay sa ilang pag-ihaw ni Kian Loyd delos Santos.