Saup papahawaon kay ibaligya na ang yuta

Dear Atty. Divine,

Ang among mga ginikanan ug apuhan maoy gyuy original nga saup aning yutaa, ug ang among pamilya nagtikad niini sud na 60 ka tuig. Matag tuig naghatag og share ang akong mga ginikanan sa tag-iya sa yuta hangtud niadtong 2012. Sa tuig 2013 wa na mi makabayad kay mibalhin na man og puyo ang tag-iya sa yuta ug way nasayud kun asa na sila nagpuyo. Niadtong 2017 namatay ang akong amahan ug wala gihapon mi nakahatag sa share sa tag-iya kay wa man mi masayud kun kinsay hatagan sa bayad. Apan karon lang Feb. 1, 2025, gipatawag mi sa duha ka babayeng nag claim nga sila na daw ang tag-iya sa yuta ug naka desisyon kuno sila nga ibaligya ang yuta busa ila ming papahawaon. Unsa may dapat namong buhaton nga papahawaon man mi? Makapapahawa ba sila namo tungod kay wa mi makahatag og share sulod na sa 13 ka tuig bisan kun di namo sala? Salamat attorney ug God Bless Us! -- Christina

* * *

Dear Christina,

Ang kapakyas sa pagbayad sa abangan o sa share sa tag-iya sa yuta nga gitikad, usa na sa mamahimong kabasihan nga mapapahawa ang usa ka saup basi sa Section 50, (par. c) sa Republic Act 1199 kon Agricultural Tenancy Act of the Philippines. Apan dili kini ma-apply sa inyong sitwasyon tungod kay wa man mo masayud kun kinsay hatagan sa bayad niini ug wa sab mo pahabiw-a kun kinsay bag-ong mga tag-iya sa yuta kun pananglit nangawala na ang mga original owners. Samtang ang tinguha sab karon sa mga tag-iya sa yuta nga ibaligya na ang property, dili sab kana ground sa pagpapahawa sa usa ka tenant o saup. Kini tungod kay ang tenant adunay Security of Tenure og dili kini mapapahawa gawas lang kun adunay legal nga basihan. Ang pagbaligya sa property, wa kana malakip sa ground aron papahawaon ang tenant. Busa ang maayo ninyong buhaton karon mao ang pagpangayo og tabang sa Department of Agrarian aron kaprotihian ang inyong katungod isip tenant sa property nonut niining tinguha karon sa pagpapahawa kaninyo. Thank you and God Bless.

Atty. Divine

Alang sa inyong pangutana, palihug pag-email sa [email protected] ug akong tubagon ang inyong pangutana pinaagi sa akong column matag Miyerkules, Sabado ug Domingo.