Ubos nga buhis di garantiya sa baratong presyo

Sa tinguha nga paubsan ang presyo sa bugas humay diha sa kamerkadohan, giaprobahan ni Presidente Bongbong Marcos ang sugyot sa National Economic Development Authority (NEDA) nga minusan ang buhis alang sa imported rice gikan sa 35 ngadto sa 15 porsento. Ang bag-ong Comprehensive Tariff Program sa gobyerno ipatuman hangtod sa tuig 2028.

Sigun ni NEDA Secretary Arsenio Balisacan, ang pagpakunhod sa buhis sa imported nga bugas gipaabot nga makapaminus sa presyo sa bugas diha sa kamerkadohan hangtod sa P29 matag kilo. Pinaagi niini makapahimulos kuno ang mga kabus tungod kay mamahimo nang barato ang presyo sa matagkilo sa bugas diha sa kamerkadohan.

Ang argumento sa mga economic managers sa nasud mao nga kun minus ang tariff kun buhis nga bayran sa mga rice importers mas barato sab ang ilang presyo sa pagbaligya. Apan tinuod ba gyud nga ang kabus maoy makabenepisyo niini?

Alang nako mas makabintaha ang mga adunahang negosyante og bugas niini kay sa mga kabus nga mga konsumidor, labi pa gyud ang mga mag-uuma. Bisan pa og pilay pusta dili mahitabo nga moubos ang presyo sa bugas hangtod P29 ang kilo human sa pagpaminus sa buhis. Kini tungod kay sagad sa mga imported nga bugas primera klase nga ang mga adunahan ray sagad mopalit. Gawas pa dili sab ni garantiya nga mokunhod ang presyo tungod kay dili nato kontrolado ang presyo sa mga nasud nga atong gipalitan og bugas. Kun duna may mabulahan niini dili ang mga kabus nga kunsomidor kun dili ang dagkong mga negosyante og bugas tungod kay ang mas ubos nga buhis nagpasabot og mas dako nga ginansiya.

Mosamot kadihado ang mga local farmers niini tungod kay mosamot nga maglisod na sila og kumpitensiya sa mga imported nga bugas. Ang mga mag-uuma nagbaguod sa katas sa presyo sa mga farm inputs busa maglisud sila og apas sa presyo sa imported nga bugas tungod sa kamahal sa ilang production cost.

Inay nga gikunhoran ang buhis sa mga imported nga bugas nga maoy gikuhaan sa Rice Competitiveness Enhancement Fund (RCEF) mas makatabang tingali og siguroon sa gobyerno nga kapahimuslan gyuud og maayo sa mga local rice farmers ang maong pundo. Ang RCEF gigahin ni aron paghatag og subsidy sa mga mag-uuma aron sa ingon maminusan ang ilang gasto ug mabaligya nga barato ngadto sa mga konsumidor ang ilang produkto.