Bisan wala pa hingpit nga nakalingkod sa pwesto, giladlad na ni presumptive president Rodrigo Duterte ang mga programa ug mga kausaban nga iyang ipatuman sa pagdumala sa nasud. Pipila sa mga pasiunang gipahibawo ni Duterte mao ang mga batakan nga mga kausaban nga gustong masinati sa mga yanong molupyo.
Speed limit sa mga sakyanan, husto nga pagpanukli sa mga drayber sa taxi unit, curfew, no smoking policy ug uban pang ginagmay nga mga kausaban nga malampuson niyang napatuman sa dakbayan sa Davao.
Apan karon pa lang bisan kun gihangop sa kadaghanan, adunay pipila nga nisupak, may mga nagduha-duha, ilabi na sa mga sektor nga direktang maapektahan, sama sa mga negosyante.
Apan desidido si Duterte sa pagpatuman niini tungod kay kini usa sa iyang gisaad sa pagpangampanya. Gawas niining ginagmay’ng kausaban, hinayhinay na usab nga gipahibawo ni Duterte ang dinagkong plano ug mga kausaban sa pagdumala sa nasud.
May pangalan na siyang molangkob sa iyang gabinete. May mga nidawat na, samtang ang uban nagduha-duha pa. Sama ni kanhi Defense Secretary Gilberto Eduardo Gerardo Cojuangco Teodoro, Jr. in short “Gibo Teodoro.”
Gitanyagan ni Duterte si Teodoro paghupot pagbalik sa Department of National Defense. Apan matud ni Gibo, iya usa nga konsultahon ang iyang pamilya.
Si Gibo nga nakita sa telebisyon, nanambok ug medyo mature na, lahi kaniadto nga unom ka tuig ang nilabay sa iyang paglansar pagka-presidente batok sa iyang ig-agaw nga si presidente Noynoy Aquino.
Nahimong pantasya sa kababayen-an si Gibo tungod sa iyang pamarog ug hitsura. Sa administrasyon ni kanhi presidente Gloria Macapagal Arroyo, si Gibo maoy nihupot sa DND niadtong 2007-2009.
Laing kabag-ohan nga ipatuman ni Duterte mao ang posibleng pagka-uban ug kahiusahan nga magsugod sa iyang gabinete nunot sa pagtanyag og upat ka posisyon alang sa Communist Party of the Philippines.
Gitanyag ni Duterte ngadto sa kadagkoan sa CPP nila ni CPP founder Jose Maria Sison ug National Democratic Front peace negotiating panel chairperson Luis Jalandoni ang mga posisyon sa Department of Agrarian Reform kon DAR, Department of Labor and Employment, Department of Social Welfare and Development (DSWD) ug ang Department of Environment and Natural Resources (DENR). Wala pa man hingpit mohatag sa ilang commitment ang mga lider sa mga walhong pundok, apan ila kining gihangop isip pasiunang mga lakang alang sa posibleng kahiusahan ug pagpapas sa pagpahimulos ug pag-abusar, ilabi na sa sektor sa mga kabus.
Ang dakong pangutana kun dawaton man sa walhong pundok ang upat ka posisyon sa gabinete ni Duterte, hingpit ba silang madawat sa sektor sama sa patigayon kun sweldo nay hisgotan alang sa mga trabahante?
Moagi pa sa kongreso ang pagpanday sa balaod alang sa tukma nga suholan sa mga mamumuo. Unsa ka bukas kaha ang kongreso nga mosugot sa iduso nga mga balaod sa ehekutibo kun suholan ang hisgutan, kun kadaghanan sa mga nilangkob sa kongreso mga kapitalista nga nagmakuli nang daan kaniadto pa sa paghatag sa husto nga sweldo sa mga mamumuo?
Dili man ingon kabug-at ug ka-importante ang upat ka pwesto nga gitanyag ni Duterte ngadto sa CPP, apan ang maong mga departamento nakatutok usab sa basic services nga nahikaw sa paghatag sukad pa sa nangagi nga mga administrasyon.