Ang Sabah dugay na nga nabaniog nga iya sa Pilipinas apan tungod kay abunda kini sa asayte nga mokantidad og P18 ngadto sa P20 bilyones matag tuig, lunod patay nga giyak-an sa kagamhanan sa Malaysia ug andam nilang buhisan og kinabuhi kun suwayan pagbawi sa nanag-iya niini. Nahitabo na ang gikabalak-an sa kagamhanan sa Pilipinas karong misuway si Jamalul Kiram III ang Sultan sa Sulu sa pagbawi sa Sabah.
Ang kaagresibo sa mga puwersa seguridad sa Malaysia ug ang katalaw nga gipakita sa kagamhanan sa nasud sa Pilipinas sa pagdepensa kang Kiram, labing nakapaisog sa kagamhanan sa Malaysia nga sama sa irong buang nga lunod patay ug wa nay kahadlokan pagpanalipod sa Sabah nga di mabawi sa tinuod nga tag-iya niini.
Sa laktud way kaikag ang kagamhanan sa Pilipinas sa pagbawi sa Sabah tungod tingale kay wa usab kini interes sa abunda nga tinubdan sa asayte sa maong isla nga sarang untang makatabang paghaw-as sa daghan kaayong kabus nga mga Filipino kinsa nag-ilaid sa kalisud sa panginabuhi.
Kun makita kini sa China kinsa sama sa usa ka lion nga nagtinguha nga muhambat ug muilog sa mga isla sa Spratly gikan sa Pilipinas, di kaha musamot ang ilang kaisug pag-ilog sa maong mga kabtangan kay nasud-ong man nila nga mibahag ang ikog sa Pinoy pagdepensa niini sa Sabah?
Dinhi makita sa mga Pilipino nga kuwang sa kadasig ang kagamhanan sa nasud sa pagpakig-asdang batok sa mga puwersa sa mga nasud nga buot muilog sa atong mga butang.
Tungod kay di kahadlokan sa mga taga langyaw ang kakalma sa taras sa mga Filipino bisan kun tataw na kaayong giyatakan ang katungod niini sa ubang nasud, may posibilidad nga di na magpanuko ang mga langyaw sa pagpanaugdaog sa mga Filipino. Sama sa nahitabo sa unang mga panahon, nga human muhari ang mga Katsila dinhi sa nasud sud sa daghang mga tuig, mipuli ang mga Hapon ug maayo na lang kay mitungha ang maayong higalang nasud nga Amerika nga maoy mitabang pagpanalipod sa Pilipinas batok madaugdaugon nga mga Hapon.
Karon anaa pa gihapon ang America apan tungod kay sigihan kini og sunggaw sa mga rebelding komunista, wa kahay purohan nga moislag kini ug mobiya na sa hingpit sa iyang pagpakigsuod sa mga Filipino?