CCENRO nag-awhag sa komunidad pagprotektar sa mga sapa

CEBU, Philippines — Nanawagan karon ang Cebu City Environment and Natural Resources Office (CCENRO) alang sa partisipasyon sa komunidad sa pagpanalipod sa kinaiyahan alang sa pipila ka mga sapa sa siyudad nga nagpabiling limpyo ug wala madaot human sa bag-o lang nahuman nga water quality testing.

Kini tungod kay ang ubang mga sapa sa siyudad nakita nga hugaw o polluted na.

Atol sa pinakaulahi nga regular session, ang CCENRO nipadangat sa ilang report sa pinakabag-o nga water quality testing ngadto sa konseho pinaagi ni Konsehal Joel Garganera, Chairman sa Committee on Environment.

Ang report gipirmahan nila ni Jayvan M. Tapia, Special Investigator I, ug Engr. Myka Marie Llanos, ug gi-review usab sa kadagkuan sa CCENRO.

Ang pipila ka tests nga gihimo niadtong Disyembre 2024 sa usa ka team sa CCENRO gitumong sa pag-ila sa bahin sa mga sapa sa siyudad nga giisip gihapon nga limpyo, pagsusi sa kahimsog sa mga sapa, pag-ila sa mga hulga, ug pag-outline sa mga rekomendasyon.

Sa report niini, ang CCENRO mipadayag nga pipila pa ang mga sapa sa palibot sa siyudad ang nag-antos sa “polusyon ug pagkadaot,” aduna gihapoy pipila nga nagpabiling limpyo ug wala madaot. Gitataw sa buhatan nga kini ang unang higayon nga ang siyudad nipahigayon og kaugalingong testing.

Gisusi sa CCENRO ang siyam ka mga sapa, nga naglakip sa unom sa pito nga gideklarar nga dagkong mga sapa sa dakbayan—nga mao ang Bulacao, Kinalumsan, Guadalupe, Lahug, Mahiga, ug Butuanon—ingon man ang mga bahin sa sapa sa Lusaran, Cotcot, ug Mananga nga dunay parte nga sakop sa Cebu City.

Alang sa Cotcot River, kansang heatwater gi test sa Sitio Sayaw, Barangay Taptap, nasuta nga kadaghanan sa mga bahin niini iya sa Central Cebu Protected Landscape (CCPL). Ang kahimtang niini gibana-bana nga nagpakita sa gamay nga disturbance, tungod kay walay mga lumulupyo sa daplin sa sapa.

Ang Lahug River, sa laing bahin, giila nga dunay “significant disturbance” sa ubos nga bahin.

Sa bahin sa Guadalupe River, nasuta sa CCENRO nga taas ang hugaw niini tungod sa kahimtang sa bukana niini naobserbahan ang daghang basura nga nagtipun-og ug mikatap sa baybayon. Ang mga pagsusi sa kalidad sa tubig nga gihimo sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) nagpakita sa taas nga level sa fecal coliform.

Ang Lusaran River, nasuta nga naa sa "sub-optimal" nga kondisyon ang ulohan niini, diin ang sapa niini gihulagway nga tin-aw ug gamay ra ang makita nga basura. Gipakita usab nga naa sa sub-optimal nga kahimtang ang ulohan sa Butuanon River.

Ang kahimtang sa ulohang tubig sa Mahiga River gibanabana nga marginal tungod sa daghang basura, ug tungod kay daghang mga residente ang nagpuyo duol sa sapa.

Dugang pa, ang ulohan sa Bulacao River—nga giambitan sa Cebu City ug Talisay City—gikonsiderar usab nga marginal.

Ang ulohan sa sapa sa Mananga River, gibana-bana duol sa Sitio Laguna, Brgy. Ang Buot-Taup, sakop usab sa CCPL ug gikonsiderar nga marginal. Matod sa CCENRO, usa sa nag-unang rason sa maong marginal condition mao ang padayon nga dredging ug channel alteration sa lugar.

Dugang pa, ang lugar nga gi-assess sa Kinalumsan River, nga nahimutang duol sa Sitio Dam, Barangay Buhisan, gikataho sa CCENRO nga anaa sa "poor" nga condition.

Sa konklusyon, gideklarar sa CCENRO nga ang nahibiling limpyo nga mga suba sa dakbayan sa Sugbo nagkinahanglan og proteksiyon aron masiguro nga magpabilin kini nga himsog alang sa umaabot nga henerasyon.

Gisubli usab nila nga ubay-ubay pa nga limpyo nga mga sapa ang sakop sa CCPL. Bisan tuod kining mga dapita sakop sa Cebu City, gidumala kini sa Protected Area Management Office (PAMO).

Subay niini gipadayag sa CCENRO ang panginahanglan sa pag-tap sa mga opisyal sa barangay ug komunidad sa paghimo og mga kampanya sa pagprotektar sa kinaiyahan. (BANAT NEWS)