South China Sea arbitral ruling gisuportahan sa G7

Nindot kaayo ni nga balita alang sa atong nasud. Kahibawo man ta nga kining gikagubtan nga South China Sea, diin matud pa, ang China mitukod og mga military bases sa ilang gi-reclaimed nga mga areas. 

Samtang ang G7 wala mag-mention specifically sa atong nasud, hinumdoman nga sa panahon sa Aquino administration, midaug kita sa kaso nga atong gi-file batok sa China niadtong 2013, before the Permanent Court of Arbitration nga nag-base sa “The Hague,” diin ang China mi-claim nga ilaha, hapit tibuok South China Sea.

Incidentally, ang China adunay susamang territorial dispute uban sa Japan, over the Sendaku Islands, sa East China Sea. Sa ato pa, South ug East China Sea ang ilang giangkon. Unya, anaa pa ang West Philippine Sea nga giangkon usab nila.

Unsa man diay kining G7? Grupo kini sa pito ka gamhanan ug demokratikanhong nasud sa tibuok kalibutan. “Seven of the world most powerful democracies.”

Timan-i ang pulong democracy, nga kon dili democratic ang imong nasud, bisan og adunahan ug gamhanan kaayo, dili ka mahisakop sa G7.

Ang mga leader ug mga nasud sa G7 gilangkoban ning mosunod (maayo nang makaila kita sa atong mga friendly nations): 1. US President Joe Biden, 2. Japanese Prime Minister Fumio Kishida,

3. Italian Prime Minister Giorgia Meloni, 4. Canadian Prime Minister Justin Trudeau 5.  French President Emmanuel Macron, 6. United Kingdom Prime Minister Rishi Sunak, ug 7. German Chancellor Olaf Scholz.

Nagtigom sila sa Iwaso Hotel sa Heroshima, Japan, diin matud pa: “They will champion international principles and shared values by upholding and reinforcing the free and open international order based on the rule of law, respecting the UN Charter to the benefit of countries, ‘large and small’ while strongly opposing any unilateral attempts to change the peacefully established status of territories by force or coercion anywhere in the world and reaffirming that the acquisition of territory by force is prohibited.”

Apan, sa samang higayon, kinahanglan tinguhaon nga ma-maintain ang constructive ug stable nga relasyon uban sa China.

Sa ato pa, likayan ang kagubot, kondili, ipaagi sa malinawon nga paagi ang pagkab-ot sa kalinaw sa nahisgutang South ug East China Seas.

Ilang giila ug gitahod ang international arbitral ruling batok sa China, kukom sa UNCLOS ug dili ipaagi sa pagkiggubot. Dili by force or by creation.

Unsa man ning UNCLOS?  United Nations Convention on the Rule of the Sea.  It lays down a comprehensive regime of law and order in the world’s oceans and seas establishing rules governing all uses of the oceans and their resources.

Ang mga leader sa G7, sa ilang pag-support sa international arbitral ruling nga nag-void sa massive maritime claims sa China, sa samang higayon mihagad sa Beijing “to stop its militarization of the South China Sea. We act in our national interest. It is necessary to cooperate with China, given its role in the international community and the size of its economy, on global challenges as well as areas of common interest.”

Alang sa G7, gikinahanglan kaayo ang cooperation with China, ug sa akong tan-aw, most probably, mao usab kini ang atong policy on our relation with China.